Odporność miejska a natura

W jaki sposób miasta opierają się zagrożeniom i presjom, takim jak klęski żywiołowe, spowolnienie gospodarcze lub zmęczenie społeczne, oraz co łączą je z odpornością w planowaniu miejskim? Dlaczego odporne miasta są w stanie skuteczniej odbudować się w obliczu przeszkód?

Nagłe zagrożenia to często negatywne i intensywne zdarzenia, które zagrażają populacji całego miasta, tutaj przykładami są trzęsienia ziemi, huragany, pandemie, potencjalne ataki terrorystyczne. Ich wpływ jest zaostrzony przez chroniczne stresy, które z czasem osłabiają tkankę społeczną. Wywoływać je mogą: powtarzające się powodzie i podtopienia, wysokie bezrobocie, ograniczona siatka instytucji dbających o bezpieczeństwo socjalne i niewydolny systemy transportu publicznego.

Rzadko zdarza się, aby miasto doświadczało tylko jednego rodzaju wyzwań naraz. Zamiast tego ośrodki miejskie stają w obliczu kilku nagłych zagrożeń i chronicznych stresów.

Wzmacniając swoją podstawową tkankę i pogłębiając zrozumienie zagrożeń, miasta wpływają na rozwój i stabilności, korygując kierunek rozwoju i budując dobrostan mieszkańców.

Odporność miast jest odpowiedzią na trzy zbieżne globalne megatrendy: zmianę klimatu, urbanizację i globalizację.

Zieleń ma znaczący wpływ na odporność miast. Może zwiększyć zdolność miasta do adaptacji i wytrzymania różnych stresów i wstrząsów. Oto kilka sposobów, poprzez które zieleń może przyczynić się do budowania odporności miast:

1. Odporność klimatyczna: Zieleń może pomóc złagodzić efekt miejskiej wyspy ciepła, czyli zjawisko w którym obszary miejskie stają się znacznie cieplejsze niż otaczające je obszary wiejskie. Drzewa i roślinność zapewniają cień, obniżają temperaturę powierzchni i chłodzą powietrze, zmniejszając w ten sposób zapotrzebowanie na energochłonne systemy chłodzenia (klimatyzację) i poprawiając warunki życia na obszarach miejskich.

2. Odporność środowiska: zieleń może pomóc w ograniczeniu skutków klęsk żywiołowych, takich jak powodzie. Drzewa i roślinność pomagają w pochłanianiu nadmiaru wody deszczowej i zapobieganiu erozji gleb, zmniejszając ryzyko podtopień i niebezpiecznych osunięć ziemi. Dodatkowo zieleń może przyczynić się do poprawy jakości powietrza oraz wody.

3. Odporność społeczna: Zieleń poprawia zdrowie psychiczne i fizyczne mieszkańców miast, co może zwiększyć ich odporność na różne stresy i zagrożenia. Wykazano, że dostęp do terenów zielonych zmniejsza poziom kortyzolu, poprawia funkcje poznawcze i promuje aktywność fizyczną, a wszystko to może pomóc jednostkom radzić sobie z przeciwnościami.

4. Odporność ekonomiczna: Zieleń może przyczynić się do odporności gospodarczej miasta poprzez przyciąganie turystów, wspieranie lokalnych firm i tworzenie miejsc pracy. Dodatkowo zielona infrastruktura, taka jak zielone dachy i ściany, może pomóc obniżyć koszty energii i poprawić efektywność budynków, czyniąc je bardziej odpornymi na szoki cen energii.

Na przykładzie japońskiego miasta Kobe, zamieszkiwanego przez ponad 1,5 mln mieszkańców, możemy zaobserwować jak wdrożenie nowego planu zagospodarowania przestrzennego, inwestowanie w tworzenie zbiorników wodnych czy wymianę starej infrastruktury wodnej na nowoczesną, odporną na wstrząsy sejsmiczne, przyniosło pozytywne efekty. Podobnie zmiana w myśleniu o transporcie publicznym, który stał się bardziej ekologiczny obniżając poziom zanieczyszczenia oraz obniżając temperaturę w mieście^II. Kobe jest dużym ośrodkiem miejskim, które w 1995 roku dotknęło trzęsienie ziemi, po którym cały system miejski musiał w możliwie krótkim czasie powrócić do pełnego funkcjonowania. Trzęsienie to było drugim najkosztowniejszym i najtragiczniejszym w historii Japonii^III. Dzięki budowaniu odporności władze miejskie, biznes i mieszkańcy chcą zabezpieczyć miasto przed podobnymi skutkami kolejnych nagłych zagrożeń.

Podsumowując, rozwój terenów zielonych przyczynia się do wzrostu bardziej odpornych i zrównoważonych obszarów miejskich, które są w stanie skuteczniej wytrzymać szereg stresów i zagrożeń oraz wspierać regenerację. W obliczu zmian klimatu odporność miast staje się kluczowa. Podnoszący się poziom mórz, ekstremalne zjawiska pogodowe i zmieniające się wzorce pogodowe mogą spowodować znaczne szkody dla miast i ich mieszkańców. Budując odporność, miasta mogą przygotować się na te wyzwania, dostosować się do nowych warunków i zmniejszyć ryzyko szkód, a nawet ofiar śmiertelnych.

Inwestując w odporność miejską, ośrodki mogą zapewnić swoim mieszkańcom, że pozostaną miejscami sprzyjającymi zamieszkaniu, funkcjonalnymi i bezpiecznymi, nawet w obliczu nagłych wyzwań związanych ze zmianami klimatu, postępującą urbanizacją oraz globalizacją. Istotne jest aby budować siłę ośrodków miejskich w oparciu o tereny oraz infrastrukturę zieloną i niebieską, która ma niepodważalnie pozytywny wpływ na ich społeczny dobrostan^iv.